آیا زانو درد درمان قطعی دارد؟ قطعی ترین روش درمان آرتروز - مجله اندیشه

حدود 5 درصد از تمام ویزیت های پزشکی در مراقبت اولیه بزرگسالان مربوط به زانو درد است. آرتروز زانو (OA)، درد پاتلوفمورال و پارگی منیسک از شایع ترین علل زانو درد محسوب می شوند.

آرتروز زانو که حدود 654 میلیون نفر را در سراسر دنیا درگیر نموده است، محتمل ترین تشخیص در بیماران 45 ساله یا بالاتر است که با درد مرتبط با فعالیت در مفصل زانو و بدون سفتی صبحگاهی یا با سفتی کمتر از 30 دقیقه مراجعه می نمایند.

(منبع: https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2811009)

اما نکته ای که کمتر کسی می داند این است که ماهیت زانو درد همواره یکسان نیست؛ بعضی از آن ها کاملاً قابل درمان اند و بعضی دیگر فقط قابل کنترل. شناخت تفاوت این دو، اولین قدم برای انتخاب درمان درست و جلوگیری از پیشرفت آسیب است.

ساختار و آناتومی مفصل زانو

زانو از چند بخش اصلی تشکیل شده است:

• استخوان ها (تیبیا، فمور، کشکک)
• غضروف مفصلی
• رباط ها (ACL, PCL, MCL, LCL)
• مینیسک ها
• تاندون ها
• بورس ها
• عضلات اطراف زانو

غضروف مفصلی مانند یک بالشتک لغزنده عمل می نماید و اجازه می دهد استخوان ها بدون اصطکاک روی هم حرکت نمایند. مینیسک ها نیز وظیفه توزیع وزن، جذب ضربه و تثبیت زانو را بر عهده دارند.

هرگونه اختلال در یکی از این اجزاء از التهاب ساده تا پارگی می تواند به زانو درد تبدیل شود. به همین خاطر، درک ساختار زانو برای فهم اینکه چرا بعضی دردها درمان قطعی دارند و بعضی دیگر فقط کنترل می شوند، لازم است.

مهم ترین دلیل های زانو درد

زانو درد به دلایل متعددی ایجاد می شود اما مهم ترین عوامل عبارت اند از:

1- آسیب های عضلانی و تاندونی

استفاده بیش از حد، ورزش سنگین یا حرکات اشتباه می تواند باعث التهاب تاندون ها و عضلات اطراف زانو شود.

2- مسائل لیگامانی

پارگی یا کشیدگی رباط ها (مانند ACL یا MCL) هنگام پیچ خوردگی، سقوط یا ضربه ناگهانی رخ می دهد.

3- آسیب های مینیسک

مینیسک ها در اثر چرخش ناگهانی یا ضربات مستقیم ممکن است دچار پارگی شوند-یک دلیل شایع درد و قفل شدگی زانو.

4- آرتروز (ساییدگی مفصل)

با افزایش سن یا فشار طولانی مدت، غضروف مفصل زانو تحلیل می رود و درد مزمن ایجاد می نماید.

5- بورسیت

التهاب بورس ها باعث تورم و درد در قسمت های مختلف زانو می شود.

6- ناهنجاری های ساختاری

کف پای صاف، زانوی پرانتزی یا ضربدری می توانند فشار نامتوازن بر زانو وارد نموده و درد ایجاد نمایند.

7- شکستگی ها و تروماها

تصادفات، سقوط از ارتفاع یا ضربات شدید می توانند به ساختارهای استخوانی و بافت نرم آسیب وارد نمایند.

درمان قطعی زانو درد چیست؟

درمان قطعی وابسته به نوع آسیب و شدت مشکل است. در بسیاری از موارد خصوصاً التهاب ها و آسیب های خفیف درمان کامل امکان پذیر است؛ اما بعضی بیماری ها فقط قابل کنترل هستند، نه درمان دائمی!

1- درمان قطعی برای آسیب های خفیف

• استراحت اصولی
• کمپرس سرد
• فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی
• اصلاح حرکات ورزشی

این روش ها در التهاب تاندون ها، بورسیت خفیف و کشیدگی رباط ها معمولاً به درمان کامل منجر می شوند.

2- درمان قطعی با جراحی

در بعضی آسیب ها، تنها راه درمان واقعی، جراحی است. مانند:

• پارگی کامل رباط صلیبی (ACL)
• پارگی های شدید مینیسک
• شکستگی های مفصل زانو
• آرتروز بسیار پیشرفته (تعویض کامل مفصل)

جراحی در این موارد عملکرد مفصل را به سطح بالایی باز می گرداند و عملاً درد را از بین می برد.

3- درمان های کمکی مؤثر

• تزریق ژل و هیالورونیک اسید
• تزریق اوزون یا PRP
• داروهای ضد التهاب
• اصلاح کفش و استفاده از بریس

این روش ها گاهی درمان قطعی نیستند اما علائم را تا حد عالی کنترل می نمایند و پیشرفت بیماری را کند می سازند.

کدام زانو دردها درمان قطعی دارند؟

بسیاری از مسائل زانو اگر به موقع تشخیص داده شوند، به طور کامل و بدون عود قابل درمان هستند. مهم ترین آن ها عبارت اند از:

1- التهاب های خفیف تاندون و لیگامان ها

در اثر استفاده زیاد، ورزش سنگین یا حرکت اشتباه ایجاد می شود.

• پاسخ به درمان: بسیار عالی
• مدت درمان: 2 تا 6 هفته
• روش ها: استراحت، کمپرس یخ، داروهای ضد التهاب، اصلاح حرکات ورزشی

2- بورسیت زانو

التهاب کیسه های کوچک اطراف زانو.

• پاسخ به درمان: در 80 تا 90٪ موارد درمان قطعی دارد
• روش ها: دارو، فیزیوتراپی، تزریق ضد التهاب در موارد شدید

3- کشیدگی های خفیف رباط ها

وقتی رباط بیش از حد کشیده می شود اما پاره نمی شود.

• پاسخ به درمان: قطعی
• مدت درمان: 3 تا 6 هفته

4- سندروم درد پاتلوفمورال (درد جلوی زانو)

شایع در جوانان و ورزشکاران.

• پاسخ به درمان: بسیار خوب، اگر عضلات تقویت شوند
• کلید نتیجه قطعی: فیزیوتراپی اصولی + اصلاح سبک زندگی

5- پارگی های خفیف یا میانه مینیسک در بعضی نواحی

در قسمت هایی که خون رسانی خوب است، قابلیت ترمیم بالاست. درمان قطعی ممکن است با فیزیوتراپی و محدود کردن فعالیت حاصل شود.

آیا زانو درد درمان قطعی دارد؟

پاسخ نهایی این است که بله، بسیاری از زانو دردها کاملاً قابل درمان هستند، به ویژه التهاب ها، کشیدگی های خفیف، مسائل عضلانی و بعضی آسیب های مینیسک.

اما در بعضی مسائل مزمن مانند آرتروز یا پارگی کامل رباط ها، درمان قطعی امکان پذیر نیست اما می توان علائم را تا حد زیادی کنترل کرد و عملکرد زانو را به طور چشمگیر بهبود داد.

در نهایت، تشخیص دقیق و مراجعه به موقع به ارتوپد مشخص می نماید که آیا درمان کامل برای شما ممکن است یا خیر.

سوالات متداول

درمان قطعی زانو درد بیشتر به سن بستگی دارد یا نوع آسیب؟

نوع آسیب نقش اصلی را دارد. حتی افراد مسن با آسیب های خفیف می توانند درمان کامل شوند اما بعضی آسیب ها مانند پارگی کامل رباط یا آرتروز شدید حتی در جوانان هم درمان قطعی ندارند.

آیا زانو دردهای ناشی از نشستن طولانی قابل درمان قطعی است؟

بله این نوع درد بیشتر از ضعف عضلات و فشار ثابت روی مفصل ناشی می شود و با تغییر عادت نشستن و تمرینات اصلاحی به طور کامل برطرف می شود.

آیا درمان قطعی زانو درد در افراد دارای کف پای صاف امکان پذیر است؟

اگر دلیل اصلی درد، ناهنجاری کف پا باشد، درمان قطعی تنها در صورتی ممکن است که اصلاح کف پا با کفی مناسب انجام شود؛ در غیر این صورت درد بازمی شود.

آیا می توان بدون جراحی، زانو بانداژ یا رباط پاره را کاملاً درمان کرد؟

پارگی کامل رباط ها (خصوصاً ACL) بدون جراحی درمان ساختاری ندارد؛ اما در بعضی افراد با فعالیت کم، می توان علائم را تا حد عالی کنترل کرد.

آیا زانو درد ناشی از اضافه وزن به طور کامل درمان می شود؟

بله اگر آسیب ساختاری ایجاد نشده باشد، با کاهش وزن 10 تا 15 درصدی، درد به طور کامل ناپدید می شود. اما اگر آرتروز آغاز شده باشد، فقط قابل کنترل است.

آیا ممکن است زانو درد پس از جراحی هم درمان قطعی نشود؟

اگر بیمار فیزیوتراپی را کامل انجام ندهد، عضلات ضعیف باشند یا بیومکانیک اندام اصلاح نشود، حتی برترین جراحی هم نتیجه 100٪ نمی دهد.

آیا با تعویض مفصل زانو، درد برای همواره از بین می رود؟

در 90 تا 95 درصد بیماران، تعویض مفصل زانو درد را دائمی از بین می برد و بازگشت درد بسیار نادر است یکی از قطعی ترین درمان های زانو درد محسوب می شود.