نیمه تاریک پیشرفت افسارگسیخته فناوری در سینما - مجله اندیشه

اما گروه دیگری هم هستند که زاویه نگاه شان به سمت و سوی تاریک پیشرفت افسارگسیخته علم متمایل است؛ آن ها معتقدند پیشرفت غیر اصولی فناوری نه تنها مایه آرامش خیال و راحتی زندگی انسان ها نیست که این انسان ها هستند که مجبورند خودشان را در مقابل خسارت و خطرات این پیشرفت محفوظ نگاه دارند. به بهانه اکران ششمین فیلم از سری ترمیناتور که به بحث جنگ بین روبات ها و انسان ها می پردازد، به هشدار هایی می پردازیم که فیلم و سریال ها به ما داده اند.

تصویری غم انگیز از وابستگی به جهانی مجازی

نام فیلم:

او (her)

سال ساخت:

2013

IMDB:

0/8

این روز ها با انتشار فیلم جوکر، کمتر کسی است که واکین فینیکس، برنده احتمالی بهترین بازیگر سال را نشناسد. با این حال، فینیکس سال 2014 به خاطر بازی در فیلم او برای سومین بار نامزد جایزه اسکار شد. او یک فیلم متفاوت علمی، تخیلی است. او یک تصویر غم انگیز از وابستگی بیمارگونه و غیرمنطقی انسان آینده به جهانی مجازی است.

جهانیی که به ظاهر قصد پر کردن خلأ های زندگی افراد را دارد، اما در واقع به تنهاتر شدن و جامعه گریزی آن ها دامن خواهد زد. فیلم نامه او از یک درام قوی و تاثیرگذار برخوردار است. فیلم نامه ای که آدم های غرق شده در فناوری را به قابل لمس ترین شکل ممکن به نمایش درآورده و صاحب جایزه اسکار سال شده است. او، فیلمی تحسین شده است که دیدنش را به همه جوانان امروزی که انگار زندگی شان بدون حضور در فضای مجازی، یک چیز مهمی را کم دارد، توصیه می کنیم.

جهان در زندان هوش مصنوعی

نام فیلم:

ماتریکس

سال ساخت:

1999

IMDB:

7/8

سری فیلم های ماتریکس جهانی آینده را خیلی وحشتناک تر از نمونه های مشابه توصیف کردند. اولین فیلم در سال 1999 اکران شد و توجه منتقدان و مخاطبان را همزمان جلب و زمینه تجاری ساخت دو فیلم دیگر را فراهم کرد. فیلم در لایه های مختلفش حرف ها و ادعا های عجیبی داشت که مجال نقد و آنالیز همه آن ها نیست. اما آن چه از فیلم به پرونده امروز مربوط می گردد، تصویری است که از تسلط الگوریتم عظیمی بر کل بشر حکایت می نماید.

آدم ها زندگی می نمایند، اما تمام آن چه به عنوان روزمرگی های ساده شان می بینند درحقیقت چیزی است که هوش مصنوعی به آن ها القا می نماید. برخلاف ترمیناتور که در آن ماشین ها بر جهان حکومت می نمایند در ماتریکس هوش مصنوعی بر ذهن آدم ها حکومت می نماید و در حقیقت آدم ها نمی دانند در یک الگوریتم عجیب و چند لایه گیر نموده اند و چیزی که می بینند جز وهم و خیال نیست.

واقعیت در جهانی ماتریکس مفهوم عجیبی دارد. در جهانی ماتریکس آدم ها به ظاهر، زندگی خوب و معمولی دارند در حالی که هیچ اراده ای برای تغییر آن ندارند و خارج از سرنوشت و برنامه ای که برای شان مقدر شده هیچ کاری نمی توانند انجام دهند. بدتر این که فعالیت ذهنی آدم ها منبع انرژی حکومت ماشین ها هم هست.

نسل کشی بشر توسط روبات ها

نام فیلم:

نابودگر، سرنوشت تاریک

سال ساخت:

2019

IMDB:

4/6

سری فیلم های نابودگر که چهار دهه است در سینمای اکشن جهان با فروش سرسام آوری خودنمایی می نماید، اولین بار 36 سال قبل توسط جیمز کامرون فراوری شد و یک هشدار مهم برای جهان داشت. فیلم اول، داستان روباتی بود که از آینده به زمان حال آمده باهدف این که مادر فرمانده جنگ انسان ها با روبات ها در سال 2029 را به قتل برساند تا آن فرمانده به جهان نیاید و روبات ها بر بشریت پیروز شوند.

این سری از فیلم های علمی تخیلی که با چهره سرد و خشن آرنولد شوارتزنگر بازیگر نقش اصلی اش شناخته می گردد به واسطه هزینه زیاد و به خصوص میزان بالای جلوه های ویژه، بیشتر از آن که یک فیلم تامل برانگیز باشد، به سینمای تجاری متصل است و برای همین آن چنان که باید جدی گرفته نمی گردد. موفقیت های تجاری این سری باعث شد به تازگی ششمین نسخه آن فراوری گردد که همان قصه همیشگی را دارد.

نبرد انسان ها با روبات هایی که توقف ناپذیر هستند. در نابودگر 6، سرنوشت تاریک با یک روبات عجیب طرفیم که به هیچ عنوان از بین نمی رود. فیلم در این قسمت کمی به جهانی هوش مصنوعی خوش بین شده، چون روباتی را هم می بینیم که حالا با احساساتی شبیه انسان ها درگیر است و طعم نهادی مثل خانواده را چشیده و برای همین می داند فقدان عزیزان تلخ است. با این حال هر قدر هم سری نابودگر را تجاری بدانیم، اما پرسش مهمی پیش پای ما می گذارد: اگر روبات هایی که ساخته ما هستند به آن درجه از هوش برسند که هوس رجحان بر ما را داشته باشند، چه باید کرد؟

روبات هایی بدون کمترین تفاوت با انسان!

نام سریال:

جهانی غرب (west world)

سال ساخت:

2016 تا فصل های بعد

IMDB:

8/8

در بین فیلم و سریال های علمی و تخیلی، جهانی غرب یا همان وست ورلد یکی از بهترین نمونه های این ژانر است. یک فیلم علمی تخیلی ویژه که از آثار پیشرفت فناوری بر زندگی و انسانیت انسان ها حرف می زند. ماجرای وست ورلد در آینده ای نامعلوم تعریف شده و داستان آن حول محور یک پارک معروف و متفاوت روایت می گردد. پارکی که به مشتریان خود اجازه انجام هرگونه فعالیتی را می دهد. افراد مرفه با پرداخت روزانه 40 هزار دلار وارد این سرزمین می شوند و دست به هرگونه عمل خارج از عرف و خشونت باری می زنند.

افراد حاضر در پارک به عنوان میزبان شناخته می شوند و با وجود شباهت بسیاری که با انسان های واقعی دارند، روبات هستند. روبات هایی که با یکدیگر مصاحبه می نمایند، می خندند، اشک می ریزند و در ظاهر کوچک ترین تفاوتی با آدمیزاد ندارند. حالا هر مشتری که با عنوان مهمان وارد پارک شده، می تواند با میزبان مثل یک اسباب بازی بی ارزش، به هر نحوی که خواست برخورد کند.

یک سری اسباب بازی که درست مشابه ما هستند و گویی درد، خشونت مفرط و بی اخلاقی را به وضوح درک می نمایند. روبات ها کم کم به هوشیاری و خودباوری می رسند و علیه انسان ها شورش می نمایند و جنگ خونینی به راه می افتد. با تماشای وست ورلد برای هر مخاطبی معما های اخلاقی بسیاری به وجود خواهد آمد. آیا واقعا میزبان ها احساس دارند یا تمارض یک ویژگی طراحی شده برای آن ها ست؟ آیا به واسطه پرداخت پول و ارائه آزادی، مجاز به بروز هرگونه فعل وحشیانه ای هستیم؟ آیا پیشرفت فناوری، انسان آینده را بی رحم و خشمگین تر از امروز خواهد نمود؟ و .... این فیلم از آن دسته مواردی است که ذهن تان را تا چند ساعت و حتی چند روز، درگیر خودش خواهد نمود!

انسان ها در خدمت فناوری!

نام سریال:

آینه سیاه (black mirror)

سال ساخت:

2011 تا 2019،

IMDB:

8/8

مجموعه تلویزیونی آینه سیاه روایت پادآرمانشهری است که در آن فناوری به صورتی زیرپوستی، کنترل زندگی انسان ها را به دست گرفته است. احتمالا در فیلم و سریال های رستاخیزی بسیاری دیده اید که ابر روبات ها زندگی نسل بشر را تحت تاثیر قرار داده و عرصه را برای آن ها تنگ نموده اند. آثاری که همگی پیغامد های پیشرفت بی حساب و کتاب فناوری را در حالتی اغراق آمیز و بیش از حد متعارف به تصویر می کشند. اما آینه سیاه به شکلی خلاقانه و قابل لمس تر، آن روی شوم فناوری را به مخاطبانش نشان می دهد.

به عنوان مثال در قسمت های مختلف این سریال می بینیم که امور زندگی افراد با میزان لایکی که در اینستاگرام دریافت می نمایند، سپری می گردد؛ بازی های واقعیت مجازی، روابط اشخاص را پیچیده و هرز می نمایند؛ کامنت های توهین آمیز جان آدم ها را می گیرند و ده ها حادثه هراس انگیز دیگر که به واسطه فناوری پدید می آیند. آینه سیاه یک مجموعه آنتولوژی استثنایی در گونه علمی و تخیلی است. مجموعه آنتولوژی به سریالی گفته می گردد که هر یک از قسمت های آن داستان و بازیگرانی متفاوت دارد. به معنای دیگر هر قسمت از این سریال ها یک فیلم مجزا محسوب می گردد.

آنتولوژی ها دست مخاطب را در انتخاب هر قسمتی که باب سلیقه شان است، باز می گذارند. آینه سیاه در پنج فصل که شامل 22 قسمت می گردد، از سال 2011 تا 2019 فراوری شد. علاوه بر این 22 قسمت، یک اپیزود ویژه کریسمس با عنوان کریسمس سفید و یک اپیزود تعاملی به نام بندر اسنچ ساخته شده است. این مجموعه علاوه بر دستمایه قرار دادن پیشرفت فناوری، پیغام های اجتماعی و سیاسی بسیاری را به مخاطبانش انتقال می دهد.

آینه سیاه با افت و خیز های فراوانی در بخش داستانی رو به روست، به همین دلیل همان طور که در آن قسمت های شاهکاری مثل نفرت میان ملت را داریم، قسمت های کم مایه هم کم دیده نمی شوند، قسمت هایی مثل ریچل، جک و همین طور اشلی که اپیزود هایی کاملا تجاری هستند و قصد دارند با استفاده از چهره هایی مثل مایلی سایرس بیش از پیش مخاطب جذب نمایند.

روبات های احساسی و آدم های بی احساس!

نام فیلم:

هوش مصنوعی (A.I. Artificial Intelligence)

سال ساخت:

2001

IMDB:

2/7

هوش مصنوعی یکی از فیلم های کهنه نشدنی و بی نظیر سینماست. فیلمی که تماشایش حال مخاطب را زیر و رو خواهد نمود، اما این بار قرار نیست دل تان به حال آدم های آینده کباب گردد. فیلم هوش مصنوعی پیشرفت فناوری در آینده را به شیوه ای کاملا متفاوت روایت نموده است. این بار قرار است از بی مسئولیتی و قساوت قلب آدم ها خون تان به جوش بیاید. این فیلم داستان پسرک روباتی است که به فرزندی پذیرفته می گردد.

زن و شوهری که پسرک را به فرزندی قبول نموده اند، پس از گذشت مدت کوتاهی از نگهداری اش و مسئولیتی که به دوش گرفته اند، سرباز می زنند. هوش مصنوعی، نمایش تلخ کوشش های بی دریغ یک روبات ساخت بشر است. روباتی که با وجود انجام وظیفه کردن تمام و کمال، باز هم مورد بی محبتی نسل بشر قرار می گیرد. استیون اسپیلبرگ در این فیلم پر احساس یک نگاه متفاوت به آینده دارد. پروژه ای که مفاهیم انسانی خود را در قلب یک داستان علمی، تخیلی گنجانده است. روبات هایی که احساس دارند و انسان هایی که انسانیت را فراموش نموده اند.

وقتی دروغ به واقعیت تبدیل می گردد!

با آنالیز جنبه های مختلف دیپ فیک به راحتی می توان به خطرات جبران ناپذیر آن پی برد. شاید تا یکی دو سال پیش، نهایت کوشش افراد سودجو برای تغییر دادن واقعیت به ویرایش یک عکس در فتوشاپ ختم می شد، اما امروز از فناوری هایی صحبت می گردد که دیگر به یک عکس دو بعدی ثابت، محدود نمی گردد، روی صحبت ما با فیلم های ویدئویی است، فناوری به نام دیپ فیک آمده تا مرز میان حقیقت و دروغ را از بین ببرد. بگذارید قدرت دیپ فیک را با مثالی شرح دهیم.

فرض کنید ویدئویی به شما نشان داده گردد که در آن خودتان با لباسی رسمی، در میان انبوهی از جمعیت در حال سخنرانی به عنوان مدیر یکی از عظیم ترین کارخانه های جهان هستید، تمامی حرکات و رفتار های شما در فیلم واقعی است، دست تان را حرکت می دهید، بدن تان حرکت می نماید، بر صورت تان گاهی لبخند و گاهی اخم نقش می بندد، حتی صدای آن شخص در ویدئو نیز دقیقا صدای خودتان است. در این لحظه شما گیج خواهید شد، چه اتفاقی افتاده؟ شما که برادر یا خواهر دوقلویی ندارید، پس آن فرد در ویدئو کیست؟ دیپ فیک می تواند به همین میزان، واقعیت و دروغ را تغییر دهد!

دیپ فیک به طور کلی یک تکنیک یا فناوری در تغییر ویدئو و حتی عکس است که می تواند به واقعی ترین شکل ممکن، چهره افراد، صدا، حرکات دست و بدن آن ها را تغییر دهد، با دیپ فیک می توان صحبت های جعلی به یک سخنرانی افزود آن هم در حالی که صدا و حرکت لب های شخص سخنران، نشان دهنده آن است که این حرف ها از زبان او گفته می گردد، اما در حقیقت این یک دروغ است.

با دیپ فیک می توان چهره افراد حاضر در یک ویدئو را عوض کرد، به این ترتیب با تغییر صورت سخنران، می توان صبحت های زده شده در ویدئو را به یک نفر دیگر نسبت داد. با دیپ فیک حتی می توان یک نقاشی را به صحبت درآورد، فرض کنید ویدئویی از مونالیزا را می بینید که در حال صحبت درباره سیاست است! در خور ذکر است که دیپ فیک از یک الگوریتم پیچیده هوش مصنوعی استفاده می نماید، این الگوریتم فعلا عمومی نشده و در اختیار بعضی از گروه های مطالعاتی دانشگاهی و ظاهرا بعضی از افراد سودجو واقع شده است.

منبع: برترین ها