دایناسور ها خون گرم بودند یا خون سرد؟ - مجله اندیشه

به گزارش خبرنگاران، دانستن اینکه دایناسور ها خون گرم یا خونسرد هستند می تواند سرنخ هایی در خصوص اندازه فعال بودن آن ها و نحوه زندگی روزمره آن ها به ما بدهد، اما روش های قبلی برای معین خون گرم یا سرد بودن آن ها بی نتیجه بودند. اکنون در مقاله نوی که در نشریه معتبر نیچر منتشر شده است، دانشمندان از روش نوی برای مطالعه اندازه متابولیسم دایناسور ها با استفاده از سرنخ هایی در استخوان های آن ها که نشان می دهد حیوانات در آخرین ساعت زندگی خود چقدر تنفس نموده اند، پرده برداری می نمایند.

جاسمینا وایمن، نویسنده اصلی مقاله و محقق فوق دکترا در موسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) می گوید: پس از دهه ها یافته های نو ما این اجماع میان دیرینه شناسان را ایجاد نموده است که باور نمایند دایناسور ها خون گرم بوده اند. در واقع، مکانیسم نوی که به وسیله وایمن ساخته شده به ما اجازه می دهد تا به طور مستقیم متابولیسم موجودات منقرض شده را به شکل دقیقی شناسایی کنیم. وایمن می گوید: متابولیسم این قابلیت را دارد که به ما نشان دهد چگونه اکسیژنی را که تنفس می کنیم به انرژی شیمیایی (سوخت بدن) تبدیل می کنیم.

حیواناتی که اندازه متابولیسم بالایی دارند گرماگیر یا خونگرم هستند. حیوانات خونگرم مانند پرندگان و پستانداران اکسیژن زیادی دریافت می نمایند و برای حفظ دمای بدن و فعال ماندن مجبورند کالری زیادی بسوزانند. حیوانات خونسرد یا گرمازا مانند خزندگان کمتر نفس می کشند و کمتر غذا می خورند. سبک زندگی آن ها از نظر انرژی کمتر از حیوانات خونگرم است و تمایل به فعالیت کمتری نسبت به موجودات خونگرم دارند.

از آنجایی که پرندگان خونگرم هستند و خزندگان خونسرد، دایناسور ها در میانه این دو گرفتار مانده بودند. پرندگان تنها دایناسور هایی هستند که از انقراض دسته جمعی در خاتمه دوره کرتاسه جان سالم به در بردند، اما دایناسور ها (و در نتیجه پرندگان) از نظر فنی خزنده هستند. برای حل این معزل پیچیده و قدیمی، دانشمندان سعی نموده اند از تجزیه و تحلیل های شیمیایی و استئوهیستولوژیکی استخوان های دایناسورها، اندازه متابولیک دایناسور ها را بدست آورند. آن ها در این آنالیز خود به یکی از اساسی ترین نشانه های متابولیسم، یعنی اندازه استفاده از اکسیژن توجه کردند.

هنگامی که حیوانات نفس می کشند، محصولات جانبی تشکیل می شوند که با پروتئین ها، قند ها و لیپید ها واکنش نشان می دهند و ضایعات مولکولی را به جا می گذارند. این زباله ها بسیار پایدار و نامحلول در آب هستند، بنابراین در طول فرآیند فسیل سازی حفظ می شوند. این فرآیند رکوردی از اندازه اکسیژن تنفس شده یک دایناسور و در نتیجه اندازه متابولیسم آن به جای می گذارد. محققان در پی این تکه های ضایعات مولکولی در فمور های فسیلی تیره رنگ بودند، زیرا آن رنگ های تیره نشان می دهد که میزان زیادی ماده آلی حفظ شده است. آن ها فسیل ها را با استفاده از طیف سنجی فروسرخ رامان آنالیز کردند که مانند میکروسکوپ های لیزری عمل می نماید.

این تیم استخوان ران 55 گروه مختلف از حیوانات، از جمله دایناسورها، پسرعمو های پرنده آن ها پتروسورها، بستگان دریایی دورتر آن ها پلزیوسارها، و پرندگان، پستانداران و مارمولک های امروزی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. آن ها اندازه محصولات جانبی مولکولی مربوط به تنفس را با نرخ متابولیک شناخته شده حیوانات زنده مقایسه کردند و از این داده ها برای استنتاج نرخ متابولیک حیوانات منقرض شده استفاده کردند.

این تیم دریافتند که اندازه متابولیسم دایناسور ها به طور کلی بالا است، اما در کل یافته های آن ها دو گروه دایناسور را شناسایی کرد؛ اول، دایناسور های پرنده مانند Triceratops و Stegosaurus دارای نرخ متابولیک پایینی بودند که با حیوانات خونسرد امروزی قابل مقایسه بود. دوم، دایناسور های مارمولکی، از جمله تروپود ها و ساروپود ها - دایناسور های شکارچی دو پا و پرنده مانندتر مانند Velociraptor و T. rex و گیاهخواران غول پیکر و گردن دراز مانند Brachiosaurus - که خونگرم بودند. محققان با شگفتی متوجه شدند که بعضی از این دایناسور ها فقط خونگرم نیستند بلکه اندازه سوخت و ساز بدن آن ها با پرندگان مدرن قابل مقایسه است که بسیار بالاتر از پستانداران می باشد. به گفته محققان، این یافته ها می تواند بینش های اساسی نوی را در خصوص چگونگی زندگی دایناسور ها به ما بدهد.

منبع: scitechdaily

ترجمه: مصطفی جرفی-خبرنگاران