اولین تاکسی هوایی بهمن ماه در آسمان ایران - مجله اندیشه

هواپیماها از جمله وسایل نقلیه پیچیده و جذابی هستند که از تکنولوژی بالایی برای ساخت آن در راستای کاربردهای مختلف به کار گرفته می شود. هواپیماهای بزرگ، هواپیماهای بدون سرنشین، هواپیماهای باربری، ایرتاکسی ها و … از جمله انواع هواپیماها با کاربردهای مختلف در دنیا محسوب می شوند.

بر اساس آخرین آمار، در کل دنیا استفاده از هواپیماهای کوچک 16 برابر بیشتر از هواپیماهای بزرگ است و این نشان می دهد دنیا به سمت استفاده بیشتر از هواپیماهای کوچک می رود؛ این هواپیماهای کوچک کاربری های زیادی همچون حمل بار، جابجایی مسافر، آتش نشانی هوایی، پست هوایی و … دارند و بعضی کشورهای توسعه یافته از این تکنولوژی بهره مناسب را می برند.

اما صندلی ایران از نظر استفاده از هواپیماهای کوچک جز 40-50 کشور اول است و از نظر ساخت جز 20 کشور اول! به قول گفتنی ایران از جمله کشورهایی است که به گفته مسئولان توانایی، ظرفیت ساخت و استفاده از این هواپیماهای کوچک را دارد اما تا به امروز برنامه منسجمی در این خصوص نداشته است.

به تازگی در مورد ورود ایرتاکسی ها به ایرلاین های کشور صحبت هایی شد و وعده وعیدهایی در مورد به پرواز در آمدن هواپیماهای کوچک برای حمل و نقل افراد و سفرهای کوتاه بدون برنامه ریزی، داده شد؛ این موضوع ما را بر این داشت تا در راستای پیگیری این موضوع گزارشی از آخرین شرایط این تاکسی های هوایی، مزایا، کاربردها و مصارف آنها در کشور تهیه کنیم و علاوه بر جویا شدن نظر یک کارشناس هوایی، برنامه های معاونت علمی و فناوری را در مورد به کارگیری هواپیماهای کوچک در زمینه تاکسی های هوایی و کاربردهای آن بدانیم.

چرا موضوع تاکسی های هوایی در ایران مطرح شد

آرمان بیات، عضو کمیته توسعه هوانوردی عمومی و کارشناس هوایی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: موضوع تاکسی های هوایی ریشه در برنامه ای تحت عنوان برنامه توسعه هوانوردی عمومی و ایجاد سیستم حمل و نقل هوایی هواپیماهای کوچک کشور دارد. سال گذشته این برنامه توسط شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران شروع شد و یکی از راهبردهای توسعه این برنامه، توسعه شبکه پروازی با هدف افزایش درآمد فرودگاه ها تهیه و تدوین شد.

وی ادامه داد: این برنامه در سطح دنیا به شکل جدی دنبال می شود زیرا تاکسی های هوایی و سایر تصدی های عملیاتی غیر برنامه ای تجاری و حتی غیر تجاری مکمل بخش ایرلاین ها هستند؛ سیاست کلی هم به نوعی اجرای سیستم حمل و نقل هواپیماهای کوچک است که در بعضی کشورها این موضوع پیگیری می شود.

بیات با بیان اینکه بر اساس آمار انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی یاتا کشورهای دنیا 27 هزار فروند هواپیمای مسافری دارند که مجموع ایرلاین ها است، گفت: اما بر اساس همین آمار، نزدیک به 450 هزار فروند هواپیمای کوچک در کل دنیا وجود دارد؛ یعنی میزان هواپیماهای کوچک 16 برابر هواپیماهای بزرگ است.

این کارشناس هوایی با تاکید بر اینکه ما از این آمار وسیع و فعالیت گسترده هواپیماهای کوچک غافل شدیم و روی هواپیمای تجاری و مسافربری تمرکز کرده ایم، گفت: این موضوع، یکی از ایرادات و اشتباهات اساسی صنعت هوانوردی ما در طول 40 سال گذشته است که صنعت هوانوردی ما را به حاشیه کشانده است.

وی با تاکید بر اینکه در 90 درصد فرودگاه های ایران ترافیک هوایی در حداقل است و یا اساساً وجود ندارد و عملاً درآمدهای هوانوردی در حوزه فرودگاهی نداریم، گفت: از این رو باید بستری فراهم می شد تا راستا برای توسعه هواپیماهای کوچک ایجاد شود و در حیات مالی فرودگاه ها تأثیر مثبت بگذارد.

به گفته بیات، در طول 4 دهه گذشته ما به صورت جدی به تاکسی های هوایی و هوانوردی عمومی و منطقه ای نپرداختیم اما اکنون شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران (به عنوان متصدی توسعه زیرساخت عملیاتی صنعت هوانوردی) به این موضوع پرداخته و با همراهی سازمان هواپیمایی کشوری، یک برنامه جامع از بعد زیرساختی طراحی کرده است.

مزیت استفاده از تاکسی های هوایی

عضو کمیته توسعه هوانوردی عمومی و کارشناس هوایی ادامه داد: شرکت فرودگاه ها توانست موانع بازدارنده مربوط به بخش فرودگاهی و ناوبری را بازنگری و اصلاحات اساسی را انجام دهد. همچنین آئین نامه اجرایی ماده 63 که بحث تعرفه و ناوبری این فرودگاه ها بود را اصلاح کرده است.

بیات ادامه داد: به طور کلی فعالیت هواپیماهای کوچک از 4 تا 19 صندلی در کشور یکی از مهمترین ارکان پایداری هوانوردی کشور است که تا به امروز مغفول مانده بود. در واقع تاکسی های هوایی حلقه گمشده هوانوردی در کشور هستند که باید به آن پرداخته می شد.

وی با تاکید بر اینکه این اقدامات در راستای بسترسازی استفاده از تاکسی های هوایی و اساساً هواپیماهای کوچک کمتر از 19 صندلی است، گفت: استفاده از تاکسی های هوایی از مزیت هایی برخوردار است که می تواند به نفع کشور و مدیریت هزینه فرصت باشد.

این کارشناس هوایی با اشاره به مزیت های استفاده از تاکسی های هوایی گفت: اشتغال زایی فراوان، تأثیرگذاری در صنایع مختلف، حفظ جان افراد در تصادفات جاده ای، صادرات محصولات کشاورزی در مدت زمان کم بدون تأثیر در کیفیت و ارزش آنها و … از مزیت های استفاده از تاکسی های هوایی و پروازهای غیربرنامه ای دربستی هستند.

بیات با بیان اینکه ایرتاکسی که ماهیتاً بخشی از هواپیماهای کوچک است برای کلیه پروازهای غیربرنامه ای و دربستی است ولی باید برای استفاده از ایرلاین ها برنامه ریزی کرد، گفت: از تاکسی های هوایی، در راستاهایی که با ایرلاین ها زمان زیادی صرف می شود یا جابجایی بین دو نقطه ای که با ایرلاین ها امکان پذیر نیست، می توان استفاده کرد؛ همچنین در توسعه صادرات محصولات کشاورزی و صیفی جات استفاده از پروازهای دربستی بار، مؤثر و مفید هستند.

وی با اشاره به دیگر مزایای استفاده از هوانوردی عمومی گفت: اورژانس هوایی، آتش نشانی هوایی، گردشگری هوایی برای توریسم ها، پست، ارسال بعضی محصولات، استفاده در کسب و کارهای جدید، اسکن خطوط نفت و … از دیگر کاربردهای این تاکسی های هوایی و یا پروازهای غیر برنامه ای و خاص هستند که دسترسی به مناطق را سریع تر می کنند.

به گفته وی، تاکسی های هوایی می تواند ضمن افزایش درآمد و بهره وری تجاری برای کشور و ایجاد شبکه مویرگی، گردش مالی را بر بستر سرعت افزایش و ریسک را کاهش دهد.

وی خاطر نشان کرد: در واقع ایرتاکسی و شبکه غیربرنامه ای کوتاه می تواند همه صنایع را درگیر کند که صندلی استراتژیک این نوع فعالیت ها در حیات مالی سایر صنایع است.

امکان استفاده مردم از پروازهای غیر برنامه ای

وی با تاکید بر اینکه پروازهای غیر برنامه با ظرفیت زیر 19 صندلی برای جابجایی بین دو نقطه کوتاه برای عموم مردم قابل پیاده سازی است، خاطرنشان کرد: حتی در مدل غیر تجاری آن یک دانشگاه و یا یک شرکت صنعتی می تواند با داشتن یکی از این نوع هواپیماها، خدمات جابجایی به اساتید و یا مدیران خود ارائه دهد.

وی افزود: به گفته وی، استفاده از تاکسی های هوایی باعث می شود که شبکه پروازی مویرگی به شبکه پروازی کنونی اضافه شود و تمام فرودگاه هایی که ظرفیت دارند ولی کمتر از آنها استفاده می شود به بهره وری برسند. این رخداد مسبب ایجاد خون مالی در مناطق کمتر توسعه یافته کشور است و اثرات توسعه ای منطقه را در کشور ایجاد می کند چون دسترسی ها ساده تر و سریع تر می شوند.

بیات با بیان اینکه ما در واردات هواپیماهای بزرگ تحریم هستیم اما واردات هواپیماهای کوچک کمترین تأثیر پذیری را از تحریم ها دارند، گفت: با رفع موانع و توسعه ناوگان، ضمن ایجاد بازار، شبکه زنجیره تأمین خدمات به خصوص حوزه تعمیرات، فعال می شود که می تواند فرصت ورود به چرخه مونتاژ، طراحی و تولید قطعات و هواپیما را در آینده فراهم کند. ما این ظرفیت را در کشور داریم که در زنجیره 450 هزار فروندی هواپیماهای کوچک قرار بگیریم تا از این موضوع در راستای نجات صنعت هوانوردی کشور استفاده کنیم.

وی با تاکید بر اینکه ظرفیت استفاده از تاکسی های هوایی در کشور بسیار زیاد وجود دارد، گفت: کاربرد تاکسی های هوایی نیاز به ساختاری در کشور ما ندارد زیرا تمام زیرساخت های عملیاتی آن را در کشور داشته و تنها نیاز به تسهیل گیری داشت که در دستور اقدام قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه باید ما موانع ورود هواپیما و شکل گیری کسب و کار هوانوردی عمومی و تاکسی های هوایی را حذف و مقررات زدایی کنیم، گفت: اکنون سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران به عنوان دو نهاد اصلی حاکمیت و تصدی زیرساختی دولتی در راستای رفع این موانع و تبیین سیاست های جدید اقدام کرده اند.

منافع مالی برای بخش های توسعه نیافته کشور

همچنین در ادامه دکتر منوچهر منطقی دبیر ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه خیلی از کشورها در زمینه استفاده از تاکسی های هوایی فعالیت می کنند، گفت: ما در ایران از نظر فناوری و استعدادهای انسانی در زمینه کاربرد تاکسی های هوایی صندلی خوبی داریم ولی باید این برنامه ها در قالب یک طرح منسجم اجرایی شود.

وی با بیان اینکه استفاده از تاکسی های هوایی بعد از اجرایی شدن، منافع مالی زیادی در بخش های توسعه نیافته کشور خواهد داشت، گفت: ما از نظر استفاده از هواپیماهای کوچک جزو 40-50 کشور اول هستیم اما از نظر ساخت می توانیم بگوییم جز 20 کشور اول هستیم که در این خصوص کار می کنیم.

منطقی افزود: ما در کشور فرودگاه های زیادی داریم که عمدتاً پروازی در آنها صورت نمی گیرد؛ از این رو برای اینکه این فرودگاه ها فعال شوند کمیته مشترکی با شرکت فرودگاهی و سازمان هواپیمایی تشکیل دادیم. به دلیل اینکه شرکت فرودگاه ها تمام فرودگاه ها را تحت کنترل دارد و سازمان هواپیمایی در زمینه حمل و نقل هوانوردی عمومی، قوانین و مقررات را تسهیل می کند و مرتبط با ایرتاکسی ها هستند این کمیته تشکیل شده است.

وی با بیان اینکه برای روی کار آمدن ایرتاکسی ها نیاز به قوانینی است، گفت: قوانین قبلی فرایندهای طولانی مدتی دارند که همین موجب دلسردی و صرف نظر افراد برای فعالیت در این زمینه می شد لذا برای تسهیل تسریع قوانین این کمیته مشترک تشکیل شد. شرکت فرودگاهی، مرکز علوم و فنون هوایی و معاونت علمی از جمله نهادهایی هستند که در این زمینه می توانند با همکاری یکدیگر استفاده از تاکسی های هوایی در کشور را تسهیل ببخشند.

منطقی ادامه داد: در سه بخش کار را برای سهولت استفاده از تاکسی های هوایی انجام می دهیم؛ اول هواپیماهای موجود را که به صورت پراکنده هستند تحت یک مجموعه یکپارچه قرار می دهیم تا با وجود هواپیماهای کم، پرواز زیادتری انجام شود؛ سپس برنامه ای یکپارچه برای استفاده از هواپیماهای کوچک طراحی می کنیم و بعد از آن به فرایند طراحی و ساخت ورود پیدا می کنیم.

وی ادامه داد: این کار به واسطه همکاری با شرکت فرودگاهی و و مرکز علوم و فنون هوانوردی انجام می گیرد.

منطقی با تاکید بر اینکه سازنده های مختلفی در کشور هستند که برای ساخت هواپیماهای کوچک اقدام کرده بودند اما چون بازار نداشتند فعالیتی هم نمی کردند؛ از طرف دیگر طراح و سازنده های زیادی در دانشگاه ها داریم که به صورت حرفه ای کار می کنند که ما در صدد هستیم بعد از یافتن بازار تاکسی های هوایی ساخت قسمتها و تجهیزاتی که جز واردات بودند را به این محققان در شرکتهای دانش بنیان واگذار کنیم.

وی با بیان اینکه در واقع بعضی شرکتهای دانش بنیان هستند که توانسته اند بخش هایی از هواپیما همچون ملخ، موتور، بخش الکترونیک را بومی سازی کنند، گفت: وقتی ما از بومی سازی صحبت می کنیم یعنی اینکه باید در کنار این بومی سازی بازار وجود داشته باشد؛ وقتی بخش تاکسی های هوایی راه اندازی شود خود به خود تولید هواپیما بالا می رود و نیاز و درخواست برای تولید بیشتر می شود.

دبیر ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری با بیان اینکه برای تولید این تاکسی های هوایی پروژه هایی طراحی شده است، خاطر نشان کرد: بعضی از این پروژه ها در حد نمونه سازی و بعضی نمونه سازی را گذرانده اند و با اخذ مجوزهایی در راستای طراحی تاکسی های هوایی اقدام کرده اند. ما در کشور از دیدگاه فناوری طراحی هواپیما (در حوزه فلزی و غیر فلزی) مسئله ای نداریم و به آن ورود پیدا کرده ایم. حتی مهندسان کشور در بخش اویونیک هم توانایی های زیادی دارند. اما در مورد موتور هواپیما هم نمونه های مختلف آن در کشور ساخته شده و باید مراحل استاندارد سازی را بگذرانند.

منطقی تاکید کرد: ما فناوری های لازم را برای طراحی هواپیماهای 4 تا 19 نفره در کشور داریم که باید بازار برای آنها فراهم شود تا این شرکتها در راستای ساخت اجزا خودشان را توسعه بدهند.

وی تاکید کرد: این اقدامات باعث می شود که دسترسی کل بدنه کشور به خصوص مناطق کمتر توسعه یافته در جابجایی فوریت های پزشکی، آتش نشانی هوایی، حمل و نقل مواد و… آموزش های هوانوردی پایش هواپیما به تاکسی های هوایی قابل استفاده تر باشد.

فازهای استفاده از تاکسی های هوایی در کشور

وی در مورد فازهای استفاده از تاکسی های هوایی در کشور گفت: در صدد هستیم که در فاز اول از هواپیماهای موجود ساخته شده ایرانی و وارداتی 4 تا 19 نفره که در کشور هستند در یک خط هوایی بهره ببریم و بعد از اینکه بازار این هواپیماها در کشور به وجود آمد از هواپیماهای جدید کوچک در این راستا استفاده می کنیم؛ البته همزمان ساخت و تسهیل قوانین مربوط به تاکسی های هوایی نیز انجام می شوند.

منطقی با تاکید بر اینکه این راستا باعث تحرک مالی می شود و باعث می شود که ثبت فناوری و یکپارچه سازی اتفاق بیافتد، گفت: معاونت علمی و فناوری به عنوان یکی از بازوهای این اقدام در راستای ایجاد فناوری هایی که بازار دارند حمایت هایی (در قالب هزینه و مشارکت) دارد. ایجاد بازار یکی از اقدامات معاونت علمی است که همین طرح به کارگیری تاکسی های هوایی یک ایجاد بازار محسوب می شود؛ در ادامه معاونت علمی از تولید محصولات با فناوری بومی و هزینه های رقابتی نیز حمایت می کند.

اولین تاکسی هوایی بهمن ماه در آسمان ایران

وی با تاکید بر اینکه ما از نظر استعدادهای هوایی شرایط خوبی داریم، گفت: همه کشورهایی که در صنعت هوافضا فعالیت می کنند این حوزه را یک کسب و کار می دانند؛ به همین دلیل این ظرفیت و پتانسیل در کشور وجود دارد و خیلی از اقدامات برای تاکسی های هوایی اجرا شده است.

وی گفت: طبق برنامه ریزی های ما ان شاالله بهمن ماه اولین تاکسی هوایی به آسمان می رود.

دبیر ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری با اشاره به زمان اولین پرواز تاکسی هوایی در آسمان ایران گفت: اکنون تا یک الی دوماه دیگر تمام آزمایش های پروازها انجام و قوانین و مقررات مورد بررسی قرار می گیرند تا در بهمن ماه شاهد اولین پرواز تاکسی هوایی باشیم. البته قرار بود تست ها تا مهرماه انجام شود که مباحث مالی و شیوع کرونا کمی این موضوع را به تعویق انداخت.

وی گفت: ادامه این راه بستگی دارد چقدر استقبال شود تا به تیراژ صنعتی و با قیمت مالی برسیم.

برنامه ریزی برای ارائه تسهیلات لیزینگی برای خرید تاکسی هوایی

وی با اشاره به ارائه تسهیلات برای خرید تاکسی های هوایی و برنامه ریزی ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری گفت: می توان در بعضی از این هواپیماها تسهیلاتی گذاشت که لیزینگ برای خرید از طریق بانک ها و صندوق نوآوری وشکوفایی فراهم بیاید.

بررسی چالش استفاده از تاکسی های هوایی در کشور در دست بررسی هیئت دولت

منطقی در ادامه گفت: هر نشست و برخاست یک هواپیما نیاز به پرداخت هزینه ناوبری دارد که این موضوع برای هواپیماهای کوچک یک چالش محسوب می شود و یکی از موانعی است که باعث شده خیلی ها به این سمت ورود پیدا نکنند. از همین رو آئین نامه ای تدوین شده که باید به تصویب هیئت دولت برسد و هزینه ها متناسب با هواپیما کاهش یابد که این یک قسمت از کار است که در حال پیگیری هستیم.

وی با بیان اینکه این هواپیماهای کوچک از سوختهای خاص استفاده می کنند، گفت: همچنین به دلیل اینکه حجم هواپیما کم است به صرفه نخواهد بودکه سوختهای گران استفاده شود اما اگر تعداد این هواپیماهای کوچک بیشتر شود پتروشیمی های کشور می توانند این سوخت را تأمین کنند. در واقع در حال حاضر هم طرح هایی در شرکتهای دانش بنیان هستند که هواپیماهای کوچک از سوخت بنزین معمولی و گازوئیل استفاده کنند.

به گفته وی، یک موضوع دیگر که در این هواپیماها باید مورد توجه قرار بگیرد این است که از تشریفات تجاری که در ایرلاین ها استفاده می شود نباید برای این هواپیماها استفاده شود و باید ورودیهایی جداگانه ای داشته باشند. این بخش ها قوانین و زیرساختهایی است که در حال آماده شدن است تا پرواز اولین تاکسی در آسمان ایران از بهمن ماه شروع شود.

وی با بیان اینکه همه استان ها و فرودگاهایشان ظرفیت کامل برای استفاده از هواپیماهای کوچک را دارند، گفت: ما باید از ثروت ملی و فرودگاه هایی که بلا استفاده مانده اند بهره ببریم.

به گزارش مهر، منوچهر منطقی در حالی خبر از ورود تاکسی های هوایی به آسمان ایران می دهد که پیش از این، زمان پرواز این هواپیماهای سبک را مهر ماه خاطرنشان کرده بود. اکنون نیز مشخص نیست زمان اعلامی فعلی تحقق پیدا کند یا مجدداً درگیر و دار تجهیزات و بعضی بروکراسیها قرار گیرد و آنطور که باید تحقق نیابد.

اگرچه بررسی ابعاد همه جانبه این شیوه حمل و نقل هوایی در آسمان ایران باید بیش از اینها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد اما در صورتی که بشود از توان متخصصان دانشگاهی که در رشته های مرتبط با این صنعت تحصیل کرده اند، برای پیشبرد اهداف مالی در این راستا استفاده کرد، می توان از این پروژه دفاع کرد. به طور قطع بررسی و پرداختن به رویکردهای مالی این پروژه نیز خالی از لطف نیست.،مهر