گلاب گیری کاشان، بالاتر از گل و گلاب - مجله اندیشه

حضور توریست در مراسم گلابگیری کاشان و شهرها و روستاهای اطراف آن در حکم یک بازی دو سر برد برای تمام طرف های درگیر ماجرا، یعنی توریستان، جوامع محلی و فعالان توریستی است. توریستان در بازدید از مراسم گلابگیری، ضمن آشنایی با آیینی کهن، با فرهنگ و هنرهای سنتی منطقه آشنا می شوند؛ جوامع محلی از فروش محصولات خود به توریستان انتفاع می برند و فعالان حوزه توریستی نیز به لحاظ مالی از این جریان بهره مند می شوند.

مصطفی رمضان پور، عضو هیئت مدیره نو انجمن صنفی راهنمایان توریستی کاشان و آران وبیدگل، در خصوص اهمیت حضور توریستان در مراسم گلابگیری برای توریستان و جوامع محلی به خبرنگار خبرنگاران گفت:

مراسم گلاب گیری واقعا یاری شایانی به اقتصاد محلی است. وقتی توریست وارد منطقه یا روستا می گردد متوجه می گردد که تنها محصول گل، گلاب نیست و محصولات متنوع دیگری نیز از گل به دست می آید. از جمله محصولات فراوری شده با گل می توان به روغن گل، عطر گل، مربای گل و حتی صابون گل اشاره نمود. بنابراین توریست با ورود به منطقه ها اطراف کاشان در زمان گلاب گیری متوجه می گردد که تنها محصول گل، گلاب نیست و طیف متنوعی از محصولات در این رابطه وجود دارد.

وی ادامه داد:

در کنار این موارد، توریست در زمان بازدید از مراسم گلابگیری، با دیگر محصولات شهر یا منطقه ای که برای گلابگیری به آن رجوع نموده، آشنا می گردد. برای مثال برزک شاتوت دارد و اخیرا در همین رابطه جشنواره شاتوت نیز برگزار گردید؛ بنابراین توریست با وارد شدن به منطقه برزک متوجه می گردد که نه فقط گل و گلاب، بلکه شاتوت و البته صنایع دستی فاخری نیز در منطقه فراوری می گردد. با توجه به شکل گیری و معرفی این محصولات خواه ناخواه، محصولات و صنایع دستی جانبی دیگر نیز به توریست معرفی می گردد و به فروش می رسد؛ همین امر به نوبه خود باعث می گردد که مردم محلی به فراوری صنایع دستی تشویق شوند.

رمضان پور ضمن اشاره به عواید مالی حضور توریست در مراسم گلابگیری برای جوامع محلی ابراز داشت:

در زمان حضور توریستان برای تماشای مراسم گلابگیری، بومگردی ها، هتل های سنتی، تورهای محلی و تورهای تجربه گرا در زمینه های مختلف از جمله در زمینه پخت غذاهای محلی و تورهای مرتبط با معرفی فرهنگ، تاریخ، منطقه ها طبیعی و جاذبه های توریستی منطقه و روستا هم رونق می گیرند. طبیعتا از همین طریق صدها نفر به وسیله مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار می شوند؛ بنابراین حضور توریست صرفا به رونق مزارع گل و کارگاه های گلابگیری یاری نمی نماید بلکه مابقی صنایع همانند صنایع دستی، صنعت هتلداری و اقامتگاه های بومگردی نیز منتفع می شوند.

وی خاطرنشان ساخت:

در نظر داشته باشید که ورود توریست باعث می گردد شهرداری و میراث فرهنگی نیز به فکر بازسازی و بهسازی معابر شهر و روستا بیفتند و از این طریق، آن شهر و روستا هم رونق می گیرد و امکانات آن افزایش می یابد. حتی می توان گفت مردمی که اصلا از لحاظ شغلی یا درآمدی هیچ گونه ارتباطی به صنعت توریستی یا گل و گلاب ندارند هم به سبب تاثیرات جانبی توریستی و آباد شدن شهر و روستا از منافع توریستی بهره مند می شوند.

مزایای استفاده از راهنمایان توریستی

باوجود حضور گسترده مردم در مراسم گلابگیری، هنوز بخشی از آنان تمایلی به استفاده از راهنمایان توریستی نشان نمی دهند. این در حالی است که استفاده از راهنمایان توریستی، به خصوص در خصوص تورهای گلابگیری می تواند امکان آشنایی با جاذبه های بیشتر و تجربه های متفاوت تری را فراهم کند.

رمضانپور، راهنمای توریستی، در پاسخ به این پرسش که مزیت استفاده از راهنمای تور در تورهای گلابگیری چیست، ابراز داشت:

راهنمای توریستی با توجه به سواد و علمی که دارد می تواند توریست را با آن منطقه و با گل وگلاب و عرقیجات آن منطقه آشنا کند؛ اما بحث مهم تر این است که راهنما در بسیاری از موارد گلابگیری یا برداشت گل را به صورت تخصصی ارائه می دهد و توریست این امکان را می یابد که توریستی روستایی را به صورت تخصصی تجربه کند.

وی در تشریح تخصصی بودن خدمت توریستی ارائه شده به وسیله راهنمایان حرفه ای به خبرنگار خبرنگاران گفت:

من دیده ام که بعضی از راهنمایان توریستی تعامل و همکاری با کشاورز داشته و مهمانان خود را صبح زود به روستا می برند و در فرایند گل چینی به کشاورز یاری می نمایند؛ یعنی توریست به مدت یک ساعت به داخل مزرعه رفته و گل می چیند و به این طریق هم به کشاورز یاری می گردد و هم توریست از تجربه ای که به دست می آورد، لذت می برد.

این راهنمای توریستی ادامه داد:

در مرحله بعد خود توریست گل هایی را که چیده به کارگاه گلاب گیری می برد و داخل دیگ گلاب می ریزد. درب دیگ را بسته و سه تا چهار ساعت صبر می نماید تا گلاب درست گردد و در نهایت توریست از همان گلابی که خودش ساخته خریداری می نماید. به نظرم به واقع این لذت هیچ گاه از خاطر توریست نمی رود. راهنمایان توریستی می توانند اقداماتی از این دست را انجام دهند. توجه داشته باشید که در شرایط عادی ارتباط برقرار کردن توریست با کشاورز به هیچ وجه ساده و راحت نیست؛ اما حضور و فعالیت راهنمایان در این خصوص می تواند بسیار اثربخش باشد.

کمبودها و چالش های توریستی در ایام گلابگیری

اگرچه مراسم گلابگیری کاشان بدون شک یکی از مهم ترین رویدادهای توریستی کشور به شمار می رود و هر ساله انبوهی از توریستان را به سوی خود می کشاند اما روند برگزاری آن دارای چالش ها و کمبودهای فراوانی است که احتیاج به رسیدگی دارد.

ظرفیت اقامتی محدود برای اقامت توریستان در دوران پیک سفر(زمان برگزاری مراسم گلابگیری) و محدود بودن رستوران های استاندارد که به لحاظ کمی و کیفی بتوانند جوابگوی احتیاجهای توریستان باشند از جمله مهم ترین چالش های موجود در این عرصه است.

رمضانپور راهنمای توریستی کاشان با ذکر ضعف های زیرساختی در توریستی مربوط کاشان ابراز داشت:

در سال های گذشته مشاهده نموده ایم که حجم انبوه توریستانی که برای مراسم گلابگیری به کاشان مراجعه می نمایند حتی نمی توانند غذای رستورانی مورد نظر خود را تهیه نمایند؛ یعنی در این مقطع رستوران ها پر بوده یا غذای آن ها به سرعت تمام می شد.

وی اضافه نمود:

در شهر کاشان به علت نبود زیرساخت های لازم شرایط بسیار بدی ایجاد شده بود یعنی اقامتگاه گیر نمی آمد و حتی خانه های شخص پر از مسافر شده بود و هیچ اطلاع رسانی نیز انجام نشده بود که مسافر بداند در صورتی که اقامتگاه رزرو ننموده باشد به شهر کاشان سفر نکند. به علت همین شرایط در سال گذشته در شهرها و روستاهای اطراف کاشان واقعا مسافران اذیت شدند و به نظرم باید راهکارهای اساسی برای حل این مسائل زیرساختی و اطلاع رسانی صحیح به مسافران در خصوص اندازه ظرفیت توریستی منطقه ها توریست پذیر صورت گیرد.

با توجه به چالش ها و کمبودهای موجود در خصوص برگزاری مراسم گلابگیری در کاشان و شهرها و روستاهای اطراف، ضروری است مسئولان امر، خصوصا مدیران اداره کل میراث فرهنگی، توریستی و صنایع دستی کاشان به موضوع ورود نموده و زمینه و امکانات لازم را برای عبور از این شرایط فراهم نمایند.

از سوی دیگر به نظر می رسد فرهنگ سازی در خصوص اهمیت استفاده از راهنمایان توریستی در بازدید از مراسم گلاب گیری باید اجرا شده و مردم با اهمیت و مزایای استفاده از این نیروهای متخصص آشنا شوند. طبیعتا شکل گرفتن جریان حرفه ای سفر و توریستی می تواند رنگ و بوی ویژه ای به مراسم گلابگیری کاشان بدهد و این رویداد محلی را تبدیل به یک رویداد ویژه و بین المللی کند که هر ساله پذیرای خیل بزرگ توریستان خارجی و داخلی، به شکل مطلوب و استاندارد است.

نظر شما در خصوص کم وکیف و نحوه برگزاری مراسم گلاب گیری در کاشان و شهرها و روستاهای اطراف آن چیست؟ فکر می کنید چه نکاتی برای برگزاری بهتر این مراسم باید مد نظر قرار بگیرد؟

شایان ذکر است رسانه خبرنگاران در راستای وظایف رسانه ای خود، آماده انتشار نظرات و دیدگاه های مختلف در خصوص چگونگی اجرای مراسم گلاب گیری در مرکز گلاب کشور است.