چرا مطالعه آثار ادبی شما را مهربان تر و باهوش تر می نماید؟ - مجله اندیشه

این بحث هواداران کتاب و کتابخوانی است؛ عده ای هم به کل با این فرضیه که ادبیات ما را به انسان های مهربان تر و باهوش تری تبدیل می نماید مخالفند. گرگوری کاری، استاد فلسفه دانشگاه ناتینگهام، چند سال پیش در نیویورک تایمز (New York Times) این احتمال را مطرح نمود که نمی توانیم ادعا کنیم ادبیات از ما انسان های بهتری می سازد، چرا که هیچ مدرک قانع نماینده ای وجود ندارد که ثابت کند افرادی که آثار تولستوی یا کتاب های برتر دیگر را می خوانند، از نظر اخلاقی یا اجتماعی بهتر هستند.

اما حقیقت این است که چنین مدرکی وجود دارد. ریموند مار، روانشناسی در دانشگاه یورک کانادا، و کیت اوتلی، استاد بازنشسته روانشناسی شناختی در دانشگاه تورنتو، در مطالعاتی که در سال های 2006 و 2009 منتشر شده است، گزارش داده اند که افرادی که غالباً داستان می خوانند، در درک افراد دیگر بهتر هستند، و بهتر می توانند با دیگران همدردی نمایند و جهان را از چشم آن ها ببینند. وقتی محققان این امکان را لحاظ کردند که افراد عاطفی تر ممکن است بیشتر رمان بخوانند، این ارتباط محکم تر نیز شد. پژوهشی از مار در سال 2010 نشان داد که در بچه ها خردسال نیز نتایج مشابهی وجود دارد؛ هرچه داستان های بیشتری برای آن ها خوانده باشند، فرضیه فکر آن ها، یا مدل فکری شان از نیت های مردم، دقیق تر خواهد بود.

مطالعه عمیق در مقایسه با مطالعه اغلب سطحی که در اینترنت انجام می دهیم، عمل روبه انقراضی است، و باید مانند یک بنای تاریخی یا یک اثر هنری باشکوه، برای حفظ آن گام برداریم. نابودی آن می تواند پیشرفت فکری و عاطفی نسلی را که در اینترنت بزرگ می شوند، مختل کند و بخش مهمی از فرهنگ ما را از بین ببرد: رمان ها، اشعار و دیگر اشکال ادبیات که تنها خوانندگانی از آن ها لذت می برند که فکر شان برای درک این مطالب، آموزش دیده باشد.

مطالعات اخیر در علوم شناختی، روانشناسی و عصب شناسی نشان می دهد که مطالعه عمیق، آرام، مجذوب کننده، سرشار از جزئیات حسی و عاطفی و پیچیدگی اخلاقی، تجربه ای ممتاز است و با رمزگشایی عادی کلمات، تفاوت دارد. گرچه مطالعه عمیق الزاماً نیازمند یک کتاب سنتی نیست، اما محدودیت های ساختاری صفحات چاپی به طور خاص برای تجربه مطالعه عمیق، سودمند هستند. برای مثال اینکه در یک کتاب، لینک های اینترنتی وجود ندارد، خواننده را از تصمیم گیری معاف می نماید- باید روی این لینک کلیک کنم یا نه؟- و به او اجازه می دهد که کاملاً در روایت کتاب، غرق گردد.

وقتی مغز با متون پر از جزئیات، کنایه و استعاره سروکار دارد، از این غرق شدن حمایت می نماید: یک تصویر فکری می سازد و همان بخش هایی از مغز را تحریک می نماید که اگر آن صحنه در زندگی واقعی رخ می داد، تحریک می شدند. موقعیت های عاطفی و دوراهی های اخلاقی که بخشی از ادبیات هستند نیز تمرینات قدرتمندی برای مغز هستند، ما را به درون فکر شخصیت ها می برند و حتی با توجه به مطالعات، ظرفیت همدردی ما را در زندگی واقعی نیز افزایش می دهند.

احتمال رخ دادن تمام این موارد کم است، وقتی ما فقط در تی ام زد (TMZ) چرخ بزنیم. گرچه این کار را نیز مطالعه می دانیم، اما مطالعه عمیق کتاب ها و مطالعه اطلاعات محوری که در اینترنت انجام می دهیم، بسیار متفاوت هستند، هم در تجربه ای که خلق می نمایند و هم در ظرفیت هایی که به وجود می آورند. شواهد روزافزونی نشان می دهد که مطالعه آنلاین کمتر ما را جذب می نماید و کمتر لذت بخش است، حتی برای بومی های فضای دیجیتال که با آن آشنایی زیادی دارند. برای مثال در ماه گذشته، اتحادیه ملی سوادآموزی بریتانیا، نتایج پژوهشی را منتشر کرد که 34910 فرد جوان بین سنین هشت تا شانزده سال در آن حضور داشتند. به گزارش محققان، 39% بچه ها و نوجوانان روزانه در دستگاه های الکترونیک مطالعه می نمایند، اما تنها 28% هرروز متون چاپی را می خوانند. آن هایی که تنها متون الکترونیک را مطالعه می کردند، سه برابر کمتر از مطالعه لذت می بردند، و احتمال اینکه یک کتاب محبوب داشته باشند، سه برابر کمتر بود. این مطالعه بعلاوه نشان داد افراد جوانی که روزانه تنها بر صفحات دیجیتال مطالعه می نمایند، دوبرابر کمتر محتمل است که خوانندگان بهتری باشند تا کسانی که روزانه متون چاپی و یا متون چاپی و الکترونیک را همزمان می خوانند.

برای اینکه بفهمیم چرا نگرانی برای نحوه مطالعه جوانان مهم است، و تنها بر اینکه آیا کتاب می خوانند یا نه تمرکز نکنیم، بهتر است بدانیم که توانایی خواندن چه طور تکامل پیدا نموده است. ماریان وولف، مدیر مرکز مطالعات و پژوهش های زبانی دانشگاه تافتس و نویسنده کتاب Proust and the Squid: The Story and Science of the Reading Brain، می گوید: انسان ها هرگز برای خواندن زاده نشده بودند. بر خلاف توانایی فهم و خلق زبان گفتاری که در شرایط عادی خود را طبق برنامه ای ژنتیکی هویدا می نماید، توانایی خواندن باید با دقت به وسیله هر شخص کسب گردد. جریان خواندن که آن را می سازیم، از ساختارهایی در مغز نشأت گرفته که برای مقاصد دیگری تکامل یافته اند؛ و این جریانات با توجه به اینکه چه قدر و با چه قدرتی از آن ها استفاده می کنیم، می توانند ضعیف یا قوی باشند.

یک خواننده عمیق که در برابر حواس پرتی از خود محافظت می نماید و با نکات زبان هماهنگ است، به حالتی وارد می گردد که روانشناس ویکتور نل، در یک مطالعه روانشناسی پیرامون مطالعه لذت بخش، آن را به یک خلسه خواب آور تشبیه می نماید. نل دریافت که وقتی خوانندگان بیشتر از همواره از مطالعه لذت می برند، گام مطالعه آنان کند می گردد. ترکیب رمزگشایی سریع و روان کلمات با روند آرام و بدون عجله در صفحه، به خوانندگان عمیق زمان می دهد تا مطالعه خود را با تفکر، تحلیل و خاطرات و نظرات شخصی، غنی نمایند. این امر به آن ها زمان می دهد تا رابطه صمیمی با نویسنده برقرار نمایند، و هردو مانند عشاق، درگیر مکالمه طولانی و گرم شوند.

این، آن مطالعه ای نیست که بسیاری از جوانان فکر می نمایند. مطالعه آنان عملگرا و سودمند است: تفاوت بین مطالعه روحانی با آنچه منتقد سوادآموزی، فرانک کرمود، آن را مطالعه جسمانی می داند. او می گوید: اگر بگذاریم فرزندمان فکر کند تنها مطالعه جسمانی وجود دارد- اگر به وسیله اصرار زودهنگام به نظم و تمرین، دروازه مطالعه روحانی را برایش نگشاییم- آن ها را از تجربه ای لذت بخش و سرمست نماینده محروم نموده ایم که در جای دیگری با آن روبرو نخواهند شد. و آن ها را از تجربه ای روشنگر و تعالی بخش محروم ساخته ایم که باعث رشد شخصیت شان می گردد. برخی معلمان ترقی گرا و والدین سهل گیر، با تماشای وابستگی جوانان به دستگاه های دیجیتال می گویند که باید جهانی تازه بچه ها را بپذیریم، و آموزش ها را حول محور عادت های دیجیتال آنان شکل می دهند. این اشتباه است. ما باید جایی را به آنان نشان بدهیم که هرگز در آن نبوده اند، جایی که تنها با مطالعه عمیق می توانند به آن بروند.

منبع: time