پدر و مادرها بخوانند: غرق شدن آن طور که فکر می کنید، نیست - مجله اندیشه

بااینکه غرق شدن به کرات اتفاق می افتد، اما بیشتر ما انسان ها اصلاً نمی دانیم که غرق شدن به چه شکلی است. در وهله اول هر چیزی که در فیلم ها دیده اید را کنار بگذارید. غرق شدن اصلاً با دست وپازدن یا فریادکشیدن همراه نیست و به حدی عادی اتفاق می افتد که کسی متوجه آن نمی گردد.

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، غرق شدگی سومین عامل اصلی مرگ ومیر تصادفی در سراسر جهان است و در این میان بچه ها بیشتر از سایر اقشار جامعه درمعرض این خطر قرار دارند. درواقع، غرق شدگی دلیل اصلی مرگ بچه ها زیر سه سال در کشورهایی مثل استرالیا به شمار میرود که بیشتر درتماس با آب قرار دارند. نکته تأمل برانگیز اینجا است که حدود نیمی از این غرق شدن ها در فاصله 23 متری مراقب ها اتفاق می افتد و در 10 درصد موارد، والدین آن را دیدن می نمایند، بدون اینکه بفهمند فرزندشان درحال غرق شدن است.

ماریو ویتون، کارشناس غریق نجات در فلوریدا است که دوره های آموزشی باموضوع غرق شدگی را ترتیب می دهد. در ادامه این مقاله قصد داریم علائم این واقعه را شرح دهیم تا شاید بتوانیم از مرگ یک انسان دیگر جلوگیری کنیم.

داستانی آموزنده

کاپیتان تازه بدون اینکه لباس هایش را درآورد، یک مرتبه به داخل آب شیرجه زد. او که سابقاً غریق نجات بود، باتمام وجود به سمت زوجی شنا می کرد که در فاصله بین کشتی ماهیگیری و ساحل قرار داشتند. مرد که متوجه او شده بود، به همسرش گفت:

به نظرم او فکر می نماید که تو در حال غرق شدن هستی.

این زوج که تا لحظاتی پیش مشغول پاشیدن آب به یکدیگر و جیغ زدن بودند، اکنون به کاپیتان نگاه می کردند. همسرش پاسخ داد:

ما که حالمان خوب است، او چه کار می نماید؟

مرد نیز فریادزنان به او دست تکان می داد و می گفت که ما حالمان خوب است، اما کاپیتان بدون توجه به آن ها همچنان باحدبیشتر سرعت شنا می کرد. وقتی به زوج نزدیک شد، فریاد زد که کنار بروید! درست پشت سر آن ها و درفاصله کمتر از سه متری شان، دختر 9 ساله این زوج درحال غرق شدن بود. وقتی کاپیتان او را از آب بیرون کشید، کودک تازه آغاز به گریه کرد. کاپیتان چطور از فاصله 15 متری متوجه این ماجرا شده بود، درحالی که پدرومادر کودک با سه متر فاصله نتوانستند؟

تصورات رایج اشتباه

بیشتر مردم فکر می نمایند که غرق شدن با تقلاکردن و یاری خواستن همراه است، اما این طور نیست. کاپیتان داستان ما دراثر سال ها تجربه و آموزش، متوجه غرق شدگی دختربچه شد؛ درحالی که پدر کودک تصور می کرد که غرق شدن باید چیزی شبیه به فیلم های تلویزیونی باشد. از این کودک هنگام غرق شدن هیچ صدایی شنیده نشد و تازه وقتی نجات پیدا کرد، با گریه پدرش را صدا زد. یکی از غریق نجات های سابق Coast Guard می گفت که با شنیدن این داستان اصلاً تعجب نکرده است. درواقع غرق شدن در بیشتر مواقع بسیار آرام و ساکت اتفاق می افتد.

واکنش غریزی غرق شدگی

طبق نظر دکتر فرانسیسکو پیا، واکنش غریزی غرق شدن همان چیزی است که مردم برای جلوگیری از خفگی در آب انجام می دهند و به هیچ عنوان شباهتی با تصورات رایج ندارد. دراصل، آب کمی به اطراف می پاشد، هیچ دست وپازدنی رخ نمی دهد و هیچ خبری هم از فریادزدن یا یاری خواستن قربانی نیست.

برای اینکه متوجه شوید این ماجرا تا چه مقدار در سکوت و بدون هیاهو اتفاق می افتد، باید بدانید که غرق شدگی دومین عامل مرگ تصادفی در بچه ها زیر 15 سال محسوب می گردد، علاوه براین، حدود 750 کودک در سال آینده غرق خواهند شد، درحالی که 375 نفر از آن ها در فاصله 23 متری والدین خود یا سایر بزرگسالان قرار دارند. در 10 درصد موارد، بزرگسالان این ماجرا را دیدن می نمایند، بدون اینکه بفهمند کودک درحال غرق شدن است.

دکتر پیا در مقاله ای به تشریح واکنش غریزی غرق شدن پرداخته است:

• افرادی که درحال غرق شدن هستند، به استثنای موارد نادر، ازنظر فیزیولوژیکی قادر به یاری خواستن نیستند. سیستم تنفسی برای نفس کشیدن طراحی شده است و صحبت کردن، عملکرد ثانویه آن به شمار میرود. بنابراین باید اول نفس کشیدن انجام گردد تا در ادامه فرد بتواند صحبت کند.
• دهان این افراد به تناوب به زیر آب می رود و مجدداً به روی سطح آب می آید. به این ترتیب، دهان به مقدار کافی بالای آب نیست که بتواند دم و بازدم انجام دهد و درخواست یاری کند. وقتی دهان بالای سطح آب است، فرد به سرعت آغاز به نفس کشیدن می نماید، اما در همین لحظه دهان او دوباره به زیر آب می رود.
• فردی که درحال غرق شدن است، نمی تواند دست خود را به نشانه یاری خواستن تکان دهد. او به طور غریزی دست های خود را به طرفین دراز می نماید و آب را به سمت پایین فشار می دهد. بااین کار فرد می تواند بدن خود را روی آب متعادل کند و دهانش را برای نفس کشیدن به بیرون از آب بیاورد.
• درطول واکنش غریزی غرق شدگی، فرد هیچ اراده ای در کنترل حرکت دست های خود ندارد. درواقع قربانی که کوشش می نماید روی سطح آب بماند، ازنظر فیزیولوژیکی نمی تواند حرکت های ارادی مثل تکان دادن دست برای درخواست یاری یا حرکت به سمت نجات غریق یا دست درازکردن برای گرفتن تجهیزات نجات را انجام دهد.
• از ابتدا تا انتهای واکنش غریزی غرق شدگی، بدن قربانی به صورت عمودی در آب قرار گرفته است و برای نجات خود از پاهایش استفاده نمی نماید. این افراد در عرض 20 تا 60 ثانیه غرق می شوند، مگر آنکه غریق نجات مجربی آن ها را نجات دهد.

اضطراب آبی

یادتان باشد که اگر فردی با فریاد درخواست یاری کند و دست وپا بزند، به این معنا نیست که مسئله ای ندارد، درواقع او دچار اضطراب آبی شده است که خیلی طول نمی کشد و برخلاف غرق شدن، قربانی می تواند به نجات خود یاری کند.

درصورتی که کسی از قایق به درون آب بیفتد و همه چیز خوب به نظر برسد، باید احتیاط بیشتری به خرج داد. همان طور که اشاره کردیم، گاهی اوقات بیشتر علائم غرق شدن اصلاً نشان نمی دهند که فرد درحال خفگی در آب است. شاید این طور به نظر بیاید که فرد درحال درجا شناکردن و نگاه کردن به عرشه است، از کجا می توانید نسبت به شرایط او باخبر شوید؟ از او بپرسید که آیا حالش خوب است؟ اگر پاسخ شما را داد، پس مسئله ای نیست؛ اما در غیر این صورت کمتر از 30 ثانیه برای نجات او فرصت دارید.

والدین نیز باید بدانند که بچه ها هنگام بازی در آب سروصدا به راه می اندازند، پس اگر ساکت شدند، به سراغ آن ها بروید و دلیل را جویا شوید.

علائم غرق شدگی به اختصار:

• سر در آب فرو می رود و دهان هم سطح با آب قرار می گیرد.
• سر به عقب خم می گردد، درحالی که دهان باز است.
• چشم ها هیچ تمرکزی ندارند.
• چشم ها بسته می شوند.
• موها روی پیشانی یا چشم ها می ریزد.
• پرنفسی (تند تند نفس کشیدن) یا بریده بریده نفس کشیدن اتفاق می افتد.
• قربانی سعی می نماید در جهت خاصی شنا کند، اما پیروز نمی گردد.
• او کوشش می نماید که به پشت برگردد.
• این طور به نظر می رسد که او درحال بالارفتن از یک نردبان نامرئی است.