مهاجرت پروانه های شهریار، شگفت انگیزترین سفر جهان - مجله اندیشه

پروانه های شهریار هر سال از کوه های راکی به مکزیک مهاجرت می نمایند. مهاجرت این مخلوقات زیبای خداوند، یکی از شگفت انگیزترین پدیده های طبیعی است. پرواز هزاران پروانه در آسمان و نشستن دسته جمعی آنها بر تنه درختان، زیباترین منظره ها جهان را به نمایش می گذارد. این پروانه های زیبا را به راحتی می توان از روی بال های نارنجی و مشکی با خال های سفیدرنگ شناخت. طول بال این پروانه ها بین 8/9 تا 10/2 سانتی متر متغیر است.

پروانه های شهریار در هر روز مسافتی بین 80 تا 160 کیلومتر را پرواز می نمایند. سفر طولانی شان با این سرعت، 2 ماه طول می کشد. بیشترین مسافتی که یک پروانه شهریار در یک روز طی نموده، 426 کیلومتر است.

مهاجرت پروانه شهریار آمریکای شمالی، پدیده ای شگفت انگیز و منحصر به فرد است. پروانه شهریار تنها پروانه ای است که مثل پرندگان مهاجرت می نماید. این پروانه ها نمی توانند آب و هوای سرد نواحی شمالی را تحمل نمایند. این پروانه ها با کمک نشانه های زیست محیطی، درمی یابند که زمان سفر به جنوب فرارسیده است. پروانه شهریار به کمک ستون های گرمایی و جریان های هوا این مسافت طولانی را طی می نماید. بعضی از این پروانه ها برای رسیدن به خانه زمستانی خود بیش از 4800 کیلومتر مسافت را طی می نمایند.

مقصد سفر آنها کجاست؟

پروانه های شهریار شرق آمریکای شمالی، زمستان خود را در کوهستان سیرا مادره (Sierra Madre Mountains) در مکزیک می گذرانند. پروانه های شهریار غرب آمریکای شمالی، کالیفرنیا را به اسم خانه زمستانی خود انتخاب نموده اند.

گذراندن زمستان در مکزیک

پروانه شهریار در مکزیک Mariposa monarca نامیده می گردد. جمعیت پروانه های شهریار بخش های شرقی آمریکای شمالی، از اکتبر تا مارس، در 11 الی 12 منطقه کوهستانی استان های مکزیک و میچوآکان (Michoacan) زندگی می نمایند. این پروانه ها جنگل های درختان نراد مقدس Abies religiosa در ارتفاع 2400 تا 3600 متری از سطح دریا را برای زندگی انتخاب می نمایند. دامنه های کوهستانی پوشیده از این جنگل ها، خرداقلیم (microclimate) مناسبی برای پروانه ها هستند. در این منطقه دمای هوا بین صفر تا 15 درجه سانتی گراد است. اگر دمای هوا از این میزان کمتر گردد، پروانه ها مجبور می شوند از ذخیره چربی خود استفاده نمایند. رطوبت این منطقه به حدی است که پروانه ها را برای حفظ انرژی شان کمک می نماید.

جهت یابی

هنوز تحقیقات زیادی در خصوص اینکه این پروانه ها چطور راستا خانه زمستانی خود را پیدا می نمایند، در حال اجرا است. به نظر می رسد که این پروانه های زیبا از عوامل مختلفی برای جهت یابی استفاده می نمایند. قطب های مغناطیسی زمین و جهت قرارگیری خورشید در آسمان ممکن از ابزارهایی باشد که به آنها در جهت یابی کمک می نماید.

جمع شدن در کلونی ها

این پروانه ها برای اینکه گرم بمانند، در کنار هم جمع می شوند. ممکن است ده ها هزار پروانه روی یک درخت در کنار هم تجمع نمایند. با وجود اینکه این پروانه ها ممکن است به تنهایی کمتر از یک گرم وزن داشته باشند، وقتی ده ها هزار پروانه در کنار هم جمع می شوند، وزن قابل توجهی پیدا می نمایند. درختان نراد مقدس معمولا توانایی تحمل چنین وزنی را دارند. البته گاهی پیش می آید که بعضی از شاخه های درختان به خاطر وزن پروانه ها می شکند.

حفاظت از جنگل ها

حفظ زیستگاه زمستانی این پروانه ها، برای حفاظت از نسل آنها بسیار حائز اهمیت است. دولت مکزیک از آنجایی که به اهمیت این جنگل ها واقف است، در سال 1986، ذخیره گاه زیست کره پروانه شهریار (Monarch Butterfly Biosphere Reserve) را احداث نموده است.

ذخیره گاه زیست کره پروانه شهریار

این ذخیره گاه که در سال 2008 به اسم میراث جهانی یونسکو انتخاب شده است در 100 کیلومتری شمال غربی مکزیکوسیتی قرار گرفته است. پنج کلونی از 8 کلونی پروانه های شهریار در میچوآکان قرار گرفته است که از این تعداد فقط دوتای آنها قابل دسترسی برای عموم مردم است. آب و هوای این ذخیره گاه، معتدل و مرطوب همراه با بارش باران در تابستان است.

پروانه های شهریار غرب آمریکای شمالی

پروانه هایی که در غرب رشته کوه راکی در آمریکای شمالی زندگی می نمایند، زمستان را در کالیفرنیا در کنار سواحل اقیانوس آرام در نزدیگی سانتا کروز و سان دیه گو سپری می نمایند. شرایط خرداقلیم این منطقه، بسیار به نواحی مرکزی مکزیک شباهت دارد. این پروانه ها در جنگل های اوکالیپتوس، کاج مونتری و سرو مونتری سکنی می گزینند.

راستاهای هوایی مهاجرت

سفر به سوی جنوب

پروانه های شرق آمریکای شمالی، با استفاده از چند راستا هوایی متفاوت به سمت جنوب پرواز می نمایند و در نهایت در تگزاس مرکزی در یک راستا به هم می پیوندند. پیدا کردن خانه زمستانی به وسیله پروانه های شهریار، پدیده بسیار شگفت انگیز است چرا که آن نسل از پروانه های در حال مهاجرت، پیش از این در مکزیک نبوده اند.

محل تجمع پروانه ها

پروانه ها فقط در طول روز سفر می نمایند. بنابراین باید جایی را برای سپری کردن شب انتخاب نمایند. این مکان های تجمع پروانه ها بسیار مهم هستند و سال ها به وسیله گروه های مختلف پروانه ها مورد استفاده قرار می گیرند. معمولا درخت های کاج، صنوبر و سرو را برای این کار انتخاب می نمایند. این درختان سایبان های بزرگی دارند که دما و رطوبت را برای تجمع پروانه ها، معتدل می نماید. صبح ها، پروانه ها در آفتاب ملایم پرواز می نمایند تا خودشان را گرم نمایند.

سفر به سوی شمال

در همان حال که آب و هوا گرم می گردد و روزهای بلند تابستانی فرا می رسند، نسل مهاجر پروانه های شهریار دوران رشد پیش از مهاجرت خود را به انتها می برند. در این زمان بارور می شوند و تخم گذاری می نمایند تا نسل تازه پروانه ها به جهان بیایند. طول عمر آنها تنها دو ماه است بنابراین تکمیل این سفر طولانی به چهار نسل از این پروانه های زیبا احتیاج دارد.

از آنجایی که این پروانه های مهاجر در طول زمستان تنها در چند مکان خاص متمرکز می شوند، به همین علت بسیار آسیب پذیر هستند. آب و هوای نامساعد، تغییر آب و هوا و فعالیت های بشری، زیستگاه این پروانه ها را در معرض نابودی قرار می دهد. این آسیب به زیستگاه باعث کاهش تعداد پروانه ها می گردد. جمعیت پروانه های شهریار طی سال های اخیر به شدت کاهش یافته و از یک میلیارد در سال 1996 به 35 میلیون در زمستان 2013 رسیده است.

ردیابی راستا مهاجرت پروانه ها

مهاجرت شمالی پروانه ها به وسیله سازمانی به نام Journey North ردیابی شده است. می توانید راستا این سفر طولانی و زیبا را در وب سایت های زیر مشاهده کنید:

• Journey North: Report Your Sightings
• Journey North: Interactive Map

در ادامه ویدیویی زیبا از این سفر طولانی و شگفت انگیز را با هم دیدن می کنیم.